Kể từ ngày 1-1-2020, Luật Phòng chống tác hại của rượu bia sẽ có hiệu lực, đây là điều thật sự đáng mừng! Việc lạm dụng rượu bia thành thói quen xấu đã gây ra nhiều hậu quả: bệnh tật, suy giảm thể lực và trí lực, ảnh hưởng xấu đến chất lượng cuộc sống, chất lượng công việc; khiến tình trạng bạo lực gia đình, bạo lực xã hội gia tăng; không an toàn giao thông và mất an ninh trật tự, thiệt hại tính mạng, tài sản và chi phí thuốc men, các dịch vụ y tế do bệnh tật và tai nạn có nguyên nhân từ rượu bia. Theo quy định tại điều 5 của luật này, nghiêm cấm uống rượu bia ngay trước hoặc trong giờ làm việc, học tập và trong thời gian nghỉ giữa giờ làm việc, học tập; cấm rủ rê, lôi kéo, khiêu khích, ép buộc người khác uống rượu bia; cấm điều khiển phương tiện giao thông khi trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn; cấm bán, cung cấp, khuyến mại rượu bia cho người dưới 18 tuổi. 

Vào những ngày cuối năm giáp Tết, nhiều người không tránh khỏi những bữa tiệc ăn uống tổng kết linh đình. Rượu bia đã trở thành thứ đồ uống không thể thiếu trong những buổi tiệc như vậy. Theo thống kê của Hiệp hội Máy móc Chế biến Thực phẩm và Đóng gói (VDMA) trong báo cáo thị trường đồ uống toàn cầu, Việt Nam đứng thứ 16 thế giới về tiêu thụ đồ uống có cồn. Tác hại của bia rượu đối với sức khỏe được các phương tiện truyền thông báo chí nhắc đến nhiều như: rối loạn giấc ngủ, giảm trí nhớ, chảy máu dạ dày, xơ gan, ung thư gan, loãng xương,… Tuy nhiên, ít ai biết được những quả báo khôn lường khiến con người phải chịu đau khổ trong nhiều kiếp vị lai do hành động uống rượu bia, thậm chí ngay cả khi bạn không uống một giọt rượu nào mà chỉ đơn giản là nâng ly mời người khác uống.

Truyền thống Phật giáo từ ngàn xưa đã nghiêm cấm sử dụng rượu bia và các chất gây say, gây nghiện, bởi bằng tuệ giác Đức Phật thấy rõ tác hại của các chất này đối với thể chất, tinh thần và trí tuệ con người cả trong đời này và đời sau, đồng thời chúng là nguyên nhân gây ra nhiều lầm lỗi, vi phạm đạo đức khác. Đức Phật dạy tất cả những thứ có chất men làm say người hay chất độc hại người đều không được uống. Chính mình không uống đã đành, mà cũng không được ép nài người khác uống. Ép nài, khuyến khích người khác uống, tội lại nặng hơn cả chính mình uống nữa. Nếu bạn cố ý uống rượu thì thường tạo tác vô lượng tội lỗi. Còn nếu bạn tự tay mình trao chén rượu cho người uống, sẽ mang ác báo 500 kiếp không có tay. Lúc lâm bệnh nặng, uống các thứ thuốc không lành, lương y bảo phải dùng rượu hòa vào thuốc, thì tạm được dùng. Khi hết bệnh, không được tiếp tục uống thuốc có hòa rượu ấy nữa. 

Vì những lý do gì đức Phật cấm uống rượu?

Thứ nhất, để bảo toàn hạt giống trí tuệ: Có người lập luận rằng rượu được chế tạo bằng những loại cao lương, gạo hoặc trái cây, tại sao Đức Phật lại cấm không cho uống? Nguyên nhân chính yếu là vì uống rượu vào làm cho tâm tính mê loạn. Đức Phật chế giới cấm uống rượu vì muốn bảo toàn hạt giống trí tuệ. Rượu còn nguy hiểm hơn thuốc độc. Một chén thuốc độc ta uống vào chết ngay, nhưng chỉ chết một thân hiện tại, chứ rượu uống vào, làm mất giống trí tuệ, phải chết đi sống lại vô số kiếp. Vì thế để bảo toàn hạt giống trí tuệ quý báu, Phật cấm uống rượu. 

Thứ hai, ngăn ngừa những nguyên nhân sinh ra tội lỗi: Rượu chính nó không phải là một tội lỗi như sát sinh, trộm cướp, tà dâm, nhưng nó có thể làm nhân cho những tội lỗi kia sinh ra. Khi đã uống rượu vào say sưa thì tội nào cũng có thể phạm được.

Rượu gây ra nhiều tội lỗi. Sau đây là 10 tai hại của rượu mà trong Kinh điển nhà Phật đã ghi: 1 - Của cải rơi mất; 2 - Tăng trưởng lòng giết hại; 3 - Trí tuệ kém dần; 4 - Sự nghiệp chẳng thành; 5 - Thân tâm nhiều khổ; 6 - Thân hay tật bệnh; 7 - Tâm sân hận bồng bột, ưa cãi lẫy; 8 - Phước đức tiêu mòn; 9 - Tuổi thọ giảm bớt; 10 - Mạng chung đọa vào địa ngục. 

Đại Trí Độ Luận đã thuyết minh: “Uống rượu sinh ra 36 thứ tội lỗi, nên gọi là vô lượng tội lỗi”. Ngoài ra, các kinh khác như kinh Phân Biệt Thiện Ác Sơ Khởi, kinh Phân Biệt Thiện Ác Báo Ứng, cũng đều nói uống rượu sinh ra 36 thứ tội lỗi. Kinh Phân Biệt Thiện Ác Sơ Khởi nói: “Đức Phật dạy người sinh trên thế gian này đa số đều thích uống rượu cho say. Khi đã say rồi thì dễ sinh 36 thứ tội lỗi”.

Trong kinh Phạm Võng, Đức Phật dạy: “Khích lệ người khác uống rượu bị quả báo 500 kiếp không có tay”. “Không tay” ở đây không chỉ có nghĩa là sinh làm người không có tay, mà còn là khi bỏ thân này, bị đọa vào trong loài súc sinh, làm những loài vật không tay như côn trùng, đỉa, giun, lươn, lịch... là những loài thuộc về loại chúng sinh không có tay.

Lợi ích của cấm uống rượu 

a) Về phương diện cá nhân: Người không uống rượu thì tránh được 10 điều hại vừa kể trên. 

b) Về phương diện đoàn thể: Gia đình được yên vui, con cái ít tật bệnh, xã hội được hòa mục, nòi giống được hùng cường.

Năm Giới này không những đưa người mạnh tiến trên đường giài thoát, mà còn đem lại trật tự, an vui, hòa bình cho gia đình, Quốc gia, xã hội nữa. Ngũ giới chính là giềng mối chắc thật tạo hạnh phúc cho cá nhân và đoàn thể, chính là ông thầy ngăn ngừa chúng ta làm điều xằng bậy trong thời mạt pháp.

Nếu Tam Quy là nền tảng, thì ngũ giới là 5 nấc thang của người Phật tử tại gia để bước dần lên Thánh quả. Năm giới trong đó có giới không uống rượu nói trên không có gì là cao siêu, huyền bí. Đó là một bài học công dân thông thường mà bất cứ một xã hội nào, một quốc gia nào muốn phồn thịnh, hùng cường cũng không thể bỏ sót được. Việc không uống rượu không chỉ áp dụng riêng cho giới Phật tử, mà còn chung cho tất cả những ai muốn sống một cuộc sống lành mạnh, an vui, có lễ nghĩa và tiến bộ.

Tuy nhiên trong đạo Phật, đức Phật không bắt buộc chúng ta phải triệt để tuân theo và cũng không hăm dọa nếu chúng ta không tuân theo thì phải bị Ngài trừng phạt. Sự giữ hay không giữ giới là do tự mỗi người biết tỉnh thức và hiểu biết. Đạo Phật khác với các Tôn giáo khác chính là ở điểm Đức Phật không phải là một quan tòa tối cao giữ quyền thưởng phạt. Đức Phật chỉ là một vị dẫn đường rất từ bi và rất sáng suốt. Ngài chỉ cho chúng ta con đường nào là con đường sáng và con đường nào là con đường nguy hiểm không nên đi. Nhưng nếu chúng ta không theo con đường sáng mà lại muốn đi vào con đường nguy hiểm thì tất nhiên chúng ta sẽ gặp tai họa tự nhiên, chứ Phật không tạo ra tai họa để trừng phạt chúng ta.

Như thế người không uống rượu không được khởi tâm khinh thường, chê bai hay phỉ báng hoặc nghĩ mình cao quý, đạo đức hơn những người chưa giữ được ngũ giới trong đó có việc uống rượu mà nên biết thương xót, tìm cách tỉnh thức người khác tránh lạm dụng những việc xấu đó.

Hy vọng luật Phòng chống tác hại của rượu bia có hiệu lực kịp thời ngay thời điểm đầu năm mới 2020 và Tết cổ truyền, năm nay mọi người vui đón năm mới bình an, hạnh phúc bên người thân và bè bạn, hưởng một mùa xuân tròn đầy ý nghĩa.